شهود چیست؟ تصمیم گیری شهودی چیست؟ آیا این روش گرفتن تصمیم درست است؟ راه‌های بهبود، ارتقا و تقویت تصمیم گیری بر مبنای شهود چیست؟

در این مقاله از سلسله مقالات  MBA  و مدیریت کسب‌وکار سازمان مدیریت صنعتی میخواهیم به صورت اختصاصی به تصمیم گیری شهودی بپردازیم و ببینیم چطور میتوانیم با ارتقای آن تصمیم‌های بهتری در مورد کسب‌وکار و حتی زندگی شخصی خود اتخاذ کنیم.

 

تصمیم گیری شهودی چیست؟

برای اینکه ببینیم تصمیم گیری شهودی دقیقا چیست لازم است ابتدا کمی بیشتر در  مورد مفهوم ” شهود” صحبت کنیم . پس با ما همراه بمانید.

 

شهود

به صورت کلی شهود، دریافت یا ادراک بی واسطه یک چیز یا فراگیری دانش بی نیاز از اثبات و استدلال است. شهود به معنی:دریافت، کشف، گواهان و ناظران است.

در روانشناسی، شهود به عنوان یک کارکرد روانشناختی که به روشی ناخودآگاه، اطلاعات دریافتی انسان ها را پردازش می کند توصیف شده است. شهود می تواند در بسیاری از زمینه های زندگی، از جمله تصمیم گیری شهودی، حل مسئله، و خلاقیت نقش داشته باشد.

شهود اغلب با حس ششم یا حدس اشتباه گرفته می شود. با این حال، شهود یک فرآیند روانشناختی پیچیده است که می تواند بر اساس عوامل مختلفی، از جمله تجربه، دانش، و احساسات شکل بگیرد.

 

تصمیم گیری شهودی

تصمیم گیری شهودی، فرآیند تصمیم گیری بر اساس احساسات، بصیرت و تجربه است. در این نوع تصمیم گیری، فرد از منطق و استدلال عقلانی استفاده نمی کند، بلکه به نوعی درک درونی و حسی به تصمیم خود می رسد.

تصمیم گیری شهودی می تواند در شرایطی که اطلاعات کافی برای تصمیم گیری منطقی وجود ندارد، یا زمانی که تصمیم گیری باید سریع و فوری انجام شود، مفید باشد. همچنین، در مواردی که تصمیم گیری مستلزم در نظر گرفتن عوامل غیرقابل اندازه گیری یا کیفی است، تصمیم گیری شهودی می تواند کمک کننده باشد.

 

مزایای تصمیم گیری شهودی

تصمیم گیری شهودی می تواند مزایای زیادی داشته باشد، از جمله:

• سرعت: تصمیم گیری شهودی معمولاً سریع و آسان است. این می تواند در شرایطی که زمان محدود است یا تصمیم گیری باید فوری انجام شود، مفید باشد.
• سادگی: تصمیم گیری شهودی نیاز به اطلاعات زیادی ندارد. این می تواند در شرایطی که اطلاعات کافی در دسترس نیست، مفید باشد.
• دقت: تصمیم گیری شهودی می تواند در شرایط پیچیده یا مبهم مفید باشد. این به این دلیل است که شهود می تواند به افراد کمک کند تا اطلاعات غیرقابل اندازه گیری یا کیفی را در نظر بگیرند.
• خلاقیت: تصمیم گیری شهودی می تواند به افراد کمک کند تا راه حل های جدید و خلاقانه برای مسائل پیدا کنند.

در ادامه به بررسی هر یک از این مزایا به طور مفصل می پردازیم.

 

سرعت

تصمیم گیری شهودی معمولاً سریع و آسان است. این به این دلیل است که افراد در تصمیم گیری شهودی از منطق و استدلال عقلانی استفاده نمی کنند، بلکه به نوعی درک درونی و حسی به تصمیم خود می رسند. این می تواند در شرایطی که زمان محدود است یا تصمیم گیری باید فوری انجام شود، مفید باشد.

به عنوان مثال، فرض کنید شما در حال رانندگی هستید و یک ماشین از پشت به شما نزدیک می شود. در این شرایط، شما زمان کافی برای تفکر منطقی در مورد اینکه چه کاری باید انجام دهید ندارید. در عوض، باید به طور شهودی تصمیم بگیرید که چه کاری باید انجام دهید.

سادگی

تصمیم گیری شهودی نیاز به اطلاعات زیادی ندارد. این به این دلیل است که شهود می تواند اطلاعات غیرقابل اندازه گیری یا کیفی را در نظر بگیرد.

به عنوان مثال، فرض کنید شما باید تصمیم بگیرید که آیا خانه جدیدی بخرید یا خیر. در این شرایط، شما باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید، از جمله قیمت خانه، موقعیت مکانی، و امکانات. با این حال، ممکن است برخی از این عوامل قابل اندازه گیری نباشند، مانند احساس شما نسبت به خانه یا اینکه آیا خانه با سبک زندگی شما مطابقت دارد یا خیر. در این شرایط، تصمیم گیری شهودی می تواند مفید باشد.

دقت

تصمیم گیری شهودی می تواند در شرایط پیچیده یا مبهم مفید باشد. این به این دلیل است که شهود می تواند به افراد کمک کند تا اطلاعات غیرقابل اندازه گیری یا کیفی را در نظر بگیرند.

به عنوان مثال، فرض کنید شما یک سرمایه گذار هستید و باید تصمیم بگیرید که آیا در یک شرکت جدید سرمایه گذاری کنید یا خیر. در این شرایط، ممکن است اطلاعات زیادی در مورد شرکت در دسترس نباشد. با این حال، شما ممکن است با استفاده از شهود خود بتوانید تشخیص دهید که آیا شرکت آینده ای دارد یا خیر.

 

خلاقیت

تصمیم گیری شهودی می تواند به افراد کمک کند تا راه حل های جدید و خلاقانه برای مسائل پیدا کنند. این به این دلیل است که شهود می تواند افراد را از چارچوب های فکری معمول خارج کند و به آنها کمک کند تا راه حل های جدیدی را در نظر بگیرند.

به عنوان مثال، فرض کنید شما یک مدیر هستید و باید راه حلی برای یک مشکل پیدا کنید. ممکن است شما نتوانید راه حلی را پیدا کنید اگر فقط از منطق و استدلال عقلانی استفاده کنید. با این حال، اگر از شهود خود نیز استفاده کنید، ممکن است بتوانید راه حلی خلاقانه و جدید پیدا کنید.

با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که تصمیم گیری شهودی نیز با معایبی همراه است. به عنوان مثال، تصمیم گیری شهودی ممکن است منجر به تصمیم گیری های غیرمنطقی یا اشتباه شود. همچنین، تصمیم گیری شهودی می تواند تحت تأثیر عواملی مانند احساسات یا سوگیری ها قرار گیرد.

بنابراین، برای استفاده موثر از تصمیم گیری شهودی، مهم است که از مزایا و معایب آن آگاه باشید. برای استفاده موثر از تصمیم گیری شهودی، باید به تمرین و توسعه این مهارت بپردازید. در اینجا چند نکته برای بهبود تصمیم گیری شهودی آورده شده است:

• تجربه کسب کنید: هرچه بیشتر در مورد یک موضوع یا مسئله تجربه کسب کنید، بهتر می توانید از شهود خود برای تصمیم گیری استفاده کنید.
• به بدن خود گوش دهید: احساسات و بدن خود را به عنوان نشانه هایی برای تصمیم گیری درست

 

معایب تصمیم گیری شهودی

همانطور که گفتیم تصمیم گیری شهودی می تواند مزایای زیادی داشته باشد، از جمله سرعت، سادگی، دقت و خلاقیت. با این حال، تصمیم گیری شهودی نیز با معایبی همراه است، از جمله:

• احتمال اشتباه: تصمیم گیری شهودی می تواند منجر به تصمیم گیری های غیرمنطقی یا اشتباه شود. این به این دلیل است که شهود می تواند تحت تأثیر عواملی مانند احساسات، سوگیری ها یا تجربیات گذشته قرار گیرد.
• عدم شفافیت: تصمیم گیری شهودی می تواند برای دیگران غیرقابل درک باشد. این می تواند منجر به سوء تفاهم یا اختلاف نظر شود.
• عدم انعطاف پذیری: تصمیم گیری شهودی می تواند در شرایطی که نیاز به تغییر یا انعطاف پذیری وجود دارد، مشکل ساز باشد.

در ادامه به بررسی هر یک از این معایب به طور مفصل می پردازیم.

احتمال اشتباه

تصمیم گیری شهودی می تواند منجر به تصمیم گیری های غیرمنطقی یا اشتباه شود. این به این دلیل است که شهود می تواند تحت تأثیر عواملی مانند احساسات، سوگیری ها یا تجربیات گذشته قرار گیرد.

به عنوان مثال، فرض کنید شما باید تصمیم بگیرید که آیا در یک شرکت جدید سرمایه گذاری کنید یا خیر. اگر شما فقط از شهود خود استفاده کنید، ممکن است تحت تأثیر احساسات خود قرار بگیرید و تصمیم بگیرید که در شرکت سرمایه گذاری کنید، حتی اگر اطلاعات کافی در مورد شرکت وجود نداشته باشد.

همچنین، سوگیری ها می توانند بر تصمیم گیری شهودی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، فرض کنید شما باید تصمیم بگیرید که آیا یک کار جدید را قبول کنید یا خیر. اگر شما قبلاً در شرکتی کار کرده اید که با شرکت جدید رقابت می کند، ممکن است تحت تأثیر سوگیری منفی نسبت به شرکت جدید قرار بگیرید و تصمیم بگیرید که کار جدید را قبول نکنید.

در نهایت، تجربیات گذشته نیز می توانند بر تصمیم گیری شهودی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، فرض کنید شما قبلاً در یک رابطه شکست خورده اید. اگر شما باید تصمیم بگیرید که آیا وارد یک رابطه جدید شوید یا خیر، ممکن است تحت تأثیر تجربیات گذشته خود قرار بگیرید و تصمیم بگیرید که وارد رابطه جدید نشوید.

عدم شفافیت

تصمیم گیری شهودی می تواند برای دیگران غیرقابل درک باشد. این به این دلیل است که شهود یک فرآیند ذهنی ناخودآگاه است. افراد ممکن است نتوانند توضیح دهند که چگونه به یک تصمیم شهودی رسیده اند.

این عدم شفافیت می تواند منجر به سوء تفاهم یا اختلاف نظر شود. به عنوان مثال، فرض کنید شما باید تصمیم بگیرید که آیا یک پروژه جدید را شروع کنید یا خیر. اگر شما فقط از شهود خود استفاده کنید، ممکن است نتوانید به دیگران توضیح دهید که چرا تصمیم گرفته اید که پروژه را شروع کنید. این می تواند منجر به سوء تفاهم یا اختلاف نظر با دیگران شود.

عدم انعطاف پذیری

تصمیم گیری شهودی می تواند در شرایطی که نیاز به تغییر یا انعطاف پذیری وجود دارد، مشکل ساز باشد. این به این دلیل است که تصمیم گیری شهودی بر اساس اطلاعات و تجربیات گذشته است. اگر شرایط تغییر کند، ممکن است تصمیم شهودی دیگر درست نباشد.

به عنوان مثال، فرض کنید شما باید تصمیم بگیرید که آیا یک محصول جدید را تولید کنید یا خیر. شما بر اساس تحقیقات بازار و تجربیات گذشته خود تصمیم می گیرید که محصول جدید را تولید کنید. با این حال، پس از تولید محصول، متوجه می شوید که بازار برای محصول شما آماده نیست. در این شرایط، تصمیم شهودی شما دیگر درست نیست و باید محصول را از بازار خارج کنید.

بنابراین، مهم است که از معایب تصمیم گیری شهودی آگاه باشید. برای استفاده موثر از تصمیم گیری شهودی، باید به نکات زیر توجه کنید:

• از منطق و استدلال عقلانی نیز استفاده کنید: تصمیم گیری شهودی را با منطق و استدلال عقلانی ترکیب کنید تا تصمیمات بهتری بگیرید.
• از دیگران کمک بگیرید: اگر تصمیمی مهم دارید، از دیگران کمک بگیرید تا تصمیمات بهتری بگیرید.
• از تصمیم گیری شهودی در شرایطی که نیاز به تغییر یا انعطاف پذیری وجود دارد، خودداری کنید.

 

راه های تقویت تصمیم گیری شهودی

برای استفاده موثر از تصمیم گیری شهودی، مهم است که این مهارت را تقویت کنید. در اینجا چند راه برای تقویت تصمیم گیری شهودی آورده شده است:

• تجربه کسب کنید. هرچه بیشتر در مورد یک موضوع یا مسئله تجربه کسب کنید، بهتر می توانید از شهود خود برای تصمیم گیری استفاده کنید.
• به بدن خود گوش دهید. احساسات و بدن خود را به عنوان نشانه هایی برای تصمیم گیری درست در نظر بگیرید.
• از دیگران کمک بگیرید. گاهی اوقات، صحبت کردن با یک دوست، همکار یا مشاور می تواند به شما کمک کند تا تصمیم درست را بگیرید.

در ادامه به بررسی هر یک از این راه ها به طور مفصل می پردازیم.

تجربه کسب کنید

تجربه یکی از مهم ترین عوامل در تقویت تصمیم گیری شهودی است. هرچه بیشتر در مورد یک موضوع یا مسئله تجربه کسب کنید، بهتر می توانید اطلاعات غیرقابل اندازه گیری یا کیفی را در نظر بگیرید.

برای کسب تجربه، می توانید در زمینه های مختلف مانند کار، تحصیل، روابط و سرگرمی فعالیت کنید. همچنین، می توانید از فرصت های یادگیری و رشد، مانند شرکت در دوره ها یا کارگاه ها، استفاده کنید.

به بدن خود گوش دهید

بدن شما می تواند نشانه هایی را در اختیار شما قرار دهد که به شما کمک می کند تا تصمیم درست را بگیرید. به عنوان مثال، ممکن است احساس کنید که یک گزینه خاص برای شما درست است یا ممکن است احساس کنید که یک گزینه خاص برای شما اشتباه است.

برای گوش دادن به بدن خود، باید به احساسات خود توجه کنید. همچنین، می توانید از تکنیک هایی مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن برای افزایش آگاهی خود از بدن خود استفاده کنید.

از دیگران کمک بگیرید

گاهی اوقات، صحبت کردن با یک دوست، همکار یا مشاور می تواند به شما کمک کند تا تصمیم درست را بگیرید. این افراد می توانند به شما کمک کنند تا اطلاعات جدید را در نظر بگیرید یا دیدگاه های جدیدی را پیدا کنید.

برای دریافت کمک از دیگران، می توانید با آنها در مورد وضعیت خود صحبت کنید و از آنها بخواهید که نظرات خود را در مورد گزینه های مختلف ارائه دهند.

در کنار این راه ها، می توانید از تمرینات زیر نیز برای تقویت تصمیم گیری شهودی استفاده کنید:

• تمرین تصمیم گیری در شرایط مختلف. سعی کنید در شرایط مختلف تصمیم گیری کنید، از جمله شرایطی که زمان محدود است، اطلاعات کافی در دسترس نیست، یا نیاز به خلاقیت دارید.
• تمرین اعتماد به شهود خود. سعی کنید به شهود خود اعتماد کنید و بر اساس آن تصمیم بگیرید.
• تمرین ارزیابی تصمیمات خود. بعد از هر تصمیمی که می گیرید، سعی کنید تصمیم خود را ارزیابی کنید و ببینید که آیا نتیجه مطلوبی داشت یا خیر.

تقویت تصمیم گیری شهودی یک فرآیند مداوم است. با تمرین و تلاش، می توانید این مهارت را بهبود بخشید و در تصمیم گیری های خود بهتر عمل کنید.