در گذشته مدیران تنها به اهمیت ساختار در یک شرکت یا سازمان توجه می‌کردند، اما با توسعه و رشد بیشتر سازمان‌ها از لحاظ پیچیدگی امور و تعداد کارکنان هماهنگی در امور اهمیت بیشتری پیدا کرده است. ازاین‌رو مدیران سعی کردند که برای مدیریت استراتژیک از روش‌های مختلفی استفاده کنند. یکی از بهترین روش‌های مدیریت کسب وکار که توسط مدیران مورد استفاده قرار می‌گبرد استراتژی مکنزی است که نقش بسزایی در هماهنگی ساختار سازمان‌ها دارد. مدل ۷S مکنزی حدود ۴ دهه پیش توسط مشاوران شرکت Mckinsey ارائه گردید و موجب شد به نقطه عطفی در تفکر و مدیریت کسب وکارها تبدیل گردد.
اگر می‌خواهید در مورد مدل ۷S مکنزی اطلاعات بیشتری کسب کنید پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
مدل ۷S مکنزی چگونه شکل گرفت؟
مدل هفت S ، ابزاری برای ایجاد برنامه ریزی استراتژیک است که کمک می‌کند شرکت‌ها و سازمان‌ها بتوانند به اهداف خود دست یابند. تا پیش از معرفی این مدل در سال ۱۹۷۰ شرکت‌ها با مسائلی مانند مسئولیت افراد، گزارش دهی، تعداد لایه‌های مدیریتی برای تصمیم گیری‌های خود مواجه بودند. استفاده از روش‌های قدیمی موجب شده بود که با رشد شرکت، مدیران با چالش‌های بیشتر و بزرگ تری مواجه شوند. اما مدل هفت اس امکنزی خیلی از این پیچیدگی‌ها را کاهش داد و با تسهیل شرایط اجرای استراتژی جدید موجب شد که سازمان‌ها به درک خوبی از نقاط ضعف خود برسند و آن‌ها را اصلاح کنند.
این مدل توسط تام پیترز، رابرت واترمن، ریچارد پاسکال و آنتونی آتوس که از مشاوران شرکت Mckinsey بودند ارائه گردید و مولفه‌های متعددی را مد نظر قرار دادند که همه آن‌ها با حرف S شروع می‌شدند. آن‌ها در این راه تحقیقات بسیاری انجام دادند تا بتوانند علت رشد شرکت‌های ژاپنی و تفاوت‌های آن‌ها با شرکت‌های آمریکایی را بیابند. در نهایت توانستند با کمک مدل هفت S مکنزی به درک درستی از این تفاوت‌ها برسند و استفاده از این مدل را فراگیر کنند و این مدل به عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت استراتژیک معرفی گردید.
انواع راهکاری مدل ۷S مکنزی
این مدل از ۷ کلمه تشکیل شده که تمامی آن‌ها با حرف S شروع می‌شوند و به همین علت این مدل به ۷S مکنزی نامگذاری گردید. ۷ المان این مدل به شرح زیر هستند.
- استراتژی ( Strategy)
- ساختار ( Structure)
- سیستم (System)
- ارزش‌های مشترک (Shared value)
- سبک (Style)
- کارکنان (Staff)
- مهارت‌ها (Skills)
با استفاده از این مدیران به راحتی می‌توانند بررسی کنند که روند سازمانی شان هم اکنون در راستای تحقق اهداف شرکت قرار دارد یا خیر. در ادامه هر یک از این عناصر را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
· استراتژی ( Strategy)
یکی از رازهای موفقیت یک سازمان یا شرکت در بازار همسویی منافع و قابلیت‌های آن است. منظور از استراتژی برنامه ای است که سازمان جهت دستیابی به مزیت رقابتی و موفقیت در بازار رقابتی طراحی و تنظیم می‌کند. اما این استراتژی در مدل هفت S مکنزی به چه صورت است؟ به طور کلی منظور از یک استراتژی خوب، یک استراتژی بلند مدت و واضح است به طوری که برای دستیابی به مزیت رقابتی مفید باشد. همچنین استراتژی باید از طریق هدف، چشم انداز و ارزش‌های صحیح تقویت گردد. البته به این موضوع دقت کنید که بدون توجه به سایر عناصر تشخیص خوب یا بد بودن استراتژی کار خیلی سختی است. بنابراین باید در کنار استفاده از بهترین استراتژی، ببینیم که با سایر عناصر دارای مطابقت و هماهنگی است یا خیر. در صورتی که تمامی این عناصر با یکدیگر همسو باشند قطعا نتایج خوبی به دست خواهد آمد.
· ساختار ( Structure)
در مدل هفت S مکنزی ساختار به معنای چگونگی سازمان یافتن یک شرکت یا مجموعه است. در این قسمت مسائلی مانند نقش ها، مسئولیت‌ها و ارتباطات در سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در واقع ساختار نشان دهنده نحوه سازمان دهی بخش‌ها و واحدهای یک شرکت است و مشخص می‌کند چه کسی باید پاسخگوی دیگری باشد. به بیانی دیگر می‌توان گفت که ساختار همان چارت سازمانی در شرکت‌ها است.
· سیستم (System)
از دیگر عناصر مدل ۷S مکنزی می‌توان به سیستم اشاره نمود. سیستم در واقع زیر ساخت‌های فنی و تجاری است که پرسنل به طور روزانه برای دستیابی به اهداف خود از آن استفاده می‌کنند. به عبارتی سیستم تعیین کننده فرآیندها و رویه‌های شرکت است که فعالیت‌های روزانه سازمان و روند تصمیم گیری‌های آن را مشخص می‌سازد. ازاین‌رو مدیران باید تمرکز ویژه‌ای بر روی این موضوع داشته باشند.
· ارزش‌های مشترک (Shared value)
ارزش‌های مشترک در استراتژی مکنزی شامل ویژگی‌ها و رفتارهایی است که جزء قواعد سازمانی هستند. در واقع این ارزش‌ها چشم انداز و ماموریت سازمان را تعیین می‌کنند و هسته اصلی این مدل را تشکیل می‌دهند. به عبارتی می‌توان گفت این ارزش‌ها شامل هنجارها و استانداردهایی است که عملکرد شرکت و رفتار پرسنل را هدایت می‌نماید. بنابراین این ارزش‌ها پایه و اساس سازمان را تشکیل می‌دهند.
· سبک (Style)
سبک و شیوه ویژگی‌های رفتاری و فرهنگ تعامل در سازمان را مورد بررسی قرار می‌دهد. به عبارتی سبک نحوه مدیریت شرکت توسط مدیران سطح بالا، ارزش‌های نمادین آن‌ها، نحوه تعامل آن‌ها و … را تعیین می‌کند و به طور خلاصه به نحوه مدیریت رهبران شرکت‌ها سبک می‌گویند.
· کارکنان (Staff)
این بخش به مدیریت استعدادها و برنامه کارکنان اشاره دارد. در واقع این عنصر بررسی می‌کند که یک شرکت یا سازمان به چه نوع کارکنان و به چه تعدادی نیازمند است. همچنین تعیین می‌کند این افراد باید چگونه استخدام شوند و چه زمانی باید پاداش دریافت کنند.
· مهارت‌ها (Skills)
توانایی انجام کار سازمان نقش مهمی در عملکرد موثر آن دارد. مهارت‌ها همان توانایی‌های پرسنل شرکت هستند که به بهترین نحو ممکن آن را انجام می‌دهد. سوالی که بیشتر در طول پروسه تغییرات سازمانی مطرح می‌گردد این است که شرکت نیازمند به چه مهارت‌هایی است تا به این ترتیب بتوانند به تقویت ساختار جدید و استراتژی‌های خود بپردازند.
مزایای به کار گیری مدل هفت S مکنزی
استفاده از این مدل نقش بسزایی در مدیریت بهتر یک شرکت یا سازمان داشته باشد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- افزایش بهره وری و عملکرد
- تعیین نحوه دستیابی کسب وکار به اهداف
- اجرای استراتژی پیشنهادی
- تسهیل پیچیدگی همسویی دپارتمان‌ها و فرآیندها هنگام ادغام
- ارزیابی تاثیرات تغییرات سازمانی در شرکت
- اجرایی سازی سیاست‌های بهبود مهارت‌ها و شایستگی پرسنل
- کمک به تمامی ذینفعان در راستای موفقیت سازمان
معایب مدل ۷S مکنزی
مدل هفت S مکنزی با وجود تمامی مزیت هایی که دارای دارای معایب و محدودیت‌هایی است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- در زمان طراحی یک استراتژی و اجرای آن، به غیر از هفت عنصر مشخص، عناصر دیگری نیز وجود دارد که نباید از آن‌ها غافل شد. در واقع این مدل قسمتی از تحلیل کسب وکار است نه تمامی آن.
- در طراحی مدل تنها بر مولفه‌های داخلی تمرکز شده و عوامل بیرونی مثل سرمایه، ماشین آلات و زیرساخت‌ها مورد توجه قرار نگرفته اند و از آن‌ها صرف نظر شده است.
روش‌های استفاده از مدل ۷S مکنزی
مدل هفت S مکنزی معمولا زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تنها طراحی و اثر بخشی سازمانی زیر سوال باشد. درک این مدل بسیار راحت و آسان است. اما با توجه به سوء تفاهم‌های رایجی که وجود دارد در مورد اینکه عناصر کاملا هم تراز شده اند، پیاده سازی آن برای سازمان خیلی دشوار است. مراحل استفاده از این استراتژی به شرح زیر است.
· شناسایی حوزه‌هایی که به طور موثر در یک راستا قرار ندارند
در نخستین مرحله باید هدف شما نگاه به هفت عنصر S7 و تشخیص این مسئله است که با یکدیگر به صورت موثر همسو هستند یا خیر. معمولا باید پیش از نحوه تراز کردن ۷ عنصر در سازمان خود آگاه باشید. بعد از پاسخ دهی به سوالات باید در جستجوی شکاف‌ها، نقاط ضعف و ناسازگاری میان عناصر باشید.
· تعیین طراحی بهینه سازمان
دومین مرحله با کمک مدیریت ارشد این است که درک کنید به چه طراحی سازمانی موثری می‌خواهید دست یابید. در واقع با دانستن هم ترازی مورد نظر می‌توانید به راحتی اهداف مجموعه خود را تعیین نمایید، به این ترتیب برنامه‌های عملیاتی خیلی آسان‌تر خواهد شد. البته این مرحله به اندازه شناسایی ساده نیست. ازاین‌رو باید ابتدا بهترین تراز بهینه را بیابید که هم اکنون برای شما ناشناخته است، در نتیجه به چیزی فراتر از پاسخ دهی به سوالات و یا جمع آوری داده‌ها نیاز خواهد داشت. علاوه بر این هیچگونه طرح سازمانی یا الگو از قبل تعیین شده ای وجود ندارد که از آن‌ها بهره مند شوید و باید تحقیقات بسیاری انجام دهید تا پی ببرید که سایر سازمان‌ها چگونه توانسته اند با تغییرات سازمانی خود را مطابقت دهند و یا از کدام طرح‌های سازمانی استفاده نمایند.
· تصمیم گیری کنید که در کجا چه تغییراتی انجام دهید
این مرحله در واقع برنامه عملیاتی شما را شکل می‌دهد. به جزئیات مناطقی که می‌خواهید دوباره تنظیم نمایید توجه می‌کند و نحوه انجام آن را توضیح می‌دهد. در صورتی که متوجه شدید که ساختار و سبک مدیریت شرکت با ارزش‌هایی که مدنظرتان است همسو نیستند باید تصمیم گیری کنید که چگونه روابط گزارش دهی را دوباره سازماندهی کنید و شرکت باید چه مدیران ارشدی را کنار بگذارد و یا اینکه چگونه آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد تا تغییراتی در سبک مدیریتی سازمان ایجاد شود و شرکت بتواند به موفقیت دست یابد.
· ایجاد تغییرات لازم
پیاده سازی اصلی‌ترین مرحله مدل ۷S مکنزی و به طور کلی در هر فرآیند، تغییر یا تحلیلی است و فقط تغییراتی که به درستی اجرا شوند می‌توانند اثرات مثبتی داشته باشند. ازاین‌رو در شرکت خود به افرادی نیاز دارید که بتوانند اجرای این تغییرات را به خوبی انجام دهند و یا اینکه باید مشاورانی را استخدام کنید.
· مدل مکنزی S7 را به طور مرتب مرور کنید
استراتژی، سیستم ها، ساختار، مهارت ها، پرسنل، کارکنان، سبک و ارزش‌ها پویا بوده و مرتبا در حال تغییراند. با توجه به اینکه تغییر یک عنصر سایر عناصر را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، در نتیجه باید طرح سازمانی جدیدی اجرا شود. بنابراین بررسی مداوم هر حوزه بر اساس مدل مکنزی بسیار حائز اهمیت است.
مهم ترین نکات در مورد مدل ۷S مکنزی
- در این مدل تمامی المان‌ها به یکدیگر وابسته هستند، به این صورت که ایجاد تغییر در یک حوزه موجب تغییر وضعیت سایر حوزه‌ها می‌شود.
- هیچگونه طبقه بندی در المان‌های مدل وجود ندارد و تمامی المان‌ها از اهمیت یکسانی برخورداراند.
- موقعیت ارزش‌های مشترک در مرکز شاخص‌های مدل مکنزی تعیین می‌کند که ارزش‌های سازمان برای ۷ المان در محوریت قرار گرفته اند.
- به طور کلی اجزای مدل مکنزی به دو دسته اصلی سخت و نرم دسته بندی می‌شوند. عناصر سخت را می‌توان به سادگی مدیریت نمود و به راحتی دچار تغییر و تاثیر پذیری می‌شوند. این در حالی است که عناصر نرم تحت تاثیر فرهنگ سازمانی هستند. استراتژی، ساختار و سیستم‌ها از جمله المان‌های سخت و کارکنان، سبک و شیوه، مهارت‌ها و ارزش‌های مشترک از گروه المان‌های نرم هستند.
- مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها که می‌خواهند برای ایجاد تحول در مجموعه خود از مدل ۷S مکنزی استفاده کنند و به دنبال فرصتی برای یادگیری آن هستند می‌توانند در دوره‌های DBA اصفهان و یا MBA شرکت کنند و کاملا بر این استراتژی مدیریتی مسلط شوند.
سخن پایانی
مدل ۷S مکنزی هر نوع اعمال تغییر در سازمان‌ها را در مقیاس گسترده تری نمایش می‌دهد. در واقع این ابزار به سازمان‌ها کمک می‌کند که به مسائلی که موجب رسیدن آن‌ها به نقطه مطلوب می‌گردد تمرکز کنند و با انسجام فرآیندها بتوانند از رقبای خود سبقت بگیرند. اما با این وجود نحوه به کارگیری آن برای تمامی کسب وکارها راحت نیست و استفاده از الگوی نامناسب می‌تواند منجر به شکست کسب وکار گردد. ازاین‌رو نیاز است که مدیران بر این مهارت مدیریتی کاملا مسلط شوند. در همین راستا سازمان مدیریت صنعتی اصفهان سالانه دوره حضوری MBA در اصفهان و دوره هایی مانند DBA را در بازه‌های زمانی مختلفی از سال با همکاری برترین اساتید کشوری این حوزه برگزار می‌کند تا علاقمندان بتوانند در این دوره‌ها شرکت کنند. تمامی این دوره‌ها از سطح کیفی و استانداردهای بالایی برخوردار هستند و با حضور در آن‌ها و یادگیری نکات لازم در پایان دوره می‌توانید مدیریت کسب وکار خود را با استراتژی مدل هفت S مکنزی به بهترین شکل ممکن انجام دهید. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که حتما در این دوره‌های بی نظیر شرکت کنید.
