تفکر استراتژیک یک فرآیند استدلالی شامل توسعه برنامه ها، اهداف و اقداماتی است که می‌تواند، نتایج مطلوبی را در آینده برای شما به ارمغان آورد. این مهارت، یک مهارت حیاتی است که افراد، سازمان ها و رهبران باید از آن برخوردار باشند تا در چشم انداز پیچیده و همیشه در حال تغییر دنیای مدرن به موفقیت مطلوبی برسند.
از طرفی میتوان گفت، تفکر استراتژیک، نوعی تصمیم گیری آگاهانه است که منابع مالی، انرژی و زمانی را به گونه‌ای بهینه می کند که مزیت‌های رقابتی ایجاد نماید و به موفقیت بلندمدت منجر شود.
مولفه‌های کلیدی تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک شامل چندین مؤلفه کلیدی است، از جمله:
۱. چشم انداز و اهداف
در قلب تفکر استراتژیک یک چشم انداز روشن و قانع کننده از آینده نهفته است. افراد یا سازمان ها باید یک هدف کاملاً تعریف شده و مجموعه ای از اهداف کلی داشته باشند که آرزوی دستیابی به آنها را دارند. این اهداف به عنوان ستاره راهنما عمل می کنند و جهت و هدف را برای هر اقدام و تصمیمی فراهم می کنند.
۲. توجه به محیط
یک متفکر استراتژیک به شدت از محیط خارجی که در آن فعالیت می کند آگاه است. این مولفه شامل نظارت و درک روندهای اقتصادی، سیاسی، فناوری و اجتماعی و تأثیر بالقوه آنها است. متفکران استراتژیک با هماهنگ شدن با زمینه وسیع تر، می توانند فرصت ها و تهدیدها را شناسایی نمایند.
۳. تفکر انتقادی
افراد دارای تفکر استراتژیک دارای مهارت های تفکر انتقادی قوی هستند. آنها می‌توانند موقعیت‌ها و اطلاعات را به طور عینی ارزیابی کنند و بین واقعیت و عقیده تمایز قائل شوند. آنها همچنین می‌توانند مفروضات اساسی و سوگیری‌های بالقوه‌ای را که ممکن است قضاوت را مخدوش کنند، شناسایی نمایند.
۴. تخصیص منابع
مولفه بسیار مهم تفکر استراتژیک، تخصیص منابع است. همچنین وقتی صحبت از تخصیص منابع میشود منظور تمامی منابع از جمله منابع مالی، انسانی و زمانی است. تصمیم‌گیرندگان باید نحوه تخصیص کارآمد این منابع را برای دستیابی به اهداف مورد نظر تعیین کنند. به علاوه، تخصیص منابع شامل اولویت‌بندی طرح ها و پروژه ها نیز می شود.
۵. مدیریت ریسک
در هر برنامه استراتژیک، ریسک ها و عدم قطعیت ها ضروری است. یک فرد دارای تفکر استراتژیک گذشته سازمان و رقبای خود را ارزیابی می کند و برنامه‌های احتمالی را برای کاهش نتایج منفی بالقوه توسعه می‌دهد. این رویکرد پیشگیرانه، امکان سازگاری در مواجهه با چالش‌های پیش‌بینی نشده را فراهم می‌کند.
۶. چشم انداز بلند مدت
بر خلاف تفکر تاکتیکی یا کوتاه مدت، تفکر استراتژیک آینده محور است. پیامدهای تصمیمات را نه تنها در زمان حال، بلکه در یک افق زمانی طولانی در نظر می‌گیرد. این چشم‌انداز بلندمدت به جلوگیری از تصمیم‌های کوته‌بینانه‌ای که ممکن است منجر به نتایج مطلوب سریع باشد اما به پایداری بلندمدت آسیب می‌زند، کمک می‌کند.
۷. نوآوری و خلاقیت
متفکران استراتژیک اغلب از نوآوری و حل خلاقانه مسائل استقبال می کنند. آنها به سنت مقید نیستند و مایل به کشف رویکردها و فناوری های جدیدی هستند که می تواند منجر به مزیت های رقابتی شود.
اهمیت تفکر استراتژیک
استفاده از تفکر استراتژیک برای رهبران و سازمان‌هایشان مزایای متعددی دارد، از جمله:
۱. مزیت رقابتی
در یک اقتصاد رقابتی، کسانی که می توانند استراتژیک فکر کنند، به احتمال بیشتری مزیت رقابتی برای خود و سازمانشان به دست آورده و آن را حفظ می‌کنند. این افراد می‌توانند روندهای بازار را پیش بینی کرده، نیازهای برآورده نشده را شناسایی و راه حل‌های نوآورانه‌ای توسعه دهند که آنها را از رقبا متمایز کند.
۲. بهینه سازی منابع
بهینه سازی منابع با در نظر گرفتن دقیق تخصیص منابع، تفکر استراتژیک تضمین می کند که سازمان ها از منابع محدود خود حداکثر استفاده را می کنند. این مزیت می تواند منجر به صرفه جویی در هزینه، بهبود کارایی و افزایش بهره وری سازمان شود.
۳. تطبیق پذیری
تفکر استراتژیک سازگاری را در مواجهه با تغییر ارتقا می‌دهد. در دنیایی که اختلال و عدم اطمینان امری عادی است، داشتن یک طرز فکر استراتژیک به افراد و سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا در مواجهه با ناملایمات حرکت کرده و به پیشرفت قابل قبولی دست پیدا کنند.
۴. رشد پایدار
رشد پایدار هدف اصلی تفکر استراتژیک است. با نگاهی فراتر از سودهای کوتاه مدت، رونق بلندمدت را در عین در نظر گرفتن اثرات احتمالی بر بازاری که در آن فعالیت و رقابت می‌کنید، امکان پذیر می کند.
۵. تصمیم گیری موثر
این مهارت سبب تصمیم گیری بهتر میشود. به عبارت دیگر این ویژگی به تصمیم گیرندگان کمک می‌کند تا از انتخاب های تکانشی یا ارتجاعی اجتناب کرده و در عوض روی آنهایی تمرکز کنند که با اهداف و ارزش‌های کلی همسو هستند.
۶. هم ترازی
تفکر استراتژیک به همسو کردن تلاش های یک تیم یا یک سازمان کمک می کند. زمانی که همه یک دیدگاه مشترک داشته باشند و نقش خود را در دستیابی به آن درک کنند، همکاری موثرتر میشود.
۷. رهبری
رهبرانی که دارای این مهارت هستند، احتمالاً اعتماد و وفاداری را در بین تیم‌های خود القا می‌کنند. آنها می‌توانند یک چشم انداز قانع کننده را بیان کنند و مسیر روشنی برای دستیابی به آن ارائه دهند.
۵ سوال برای تقویت تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک گاهی اوقات می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا به نظر برسد و ما را در مورد چگونگی هدایت شغلی و کسب‌وکار خود، به عدم اطمینان برساند. با این حال، با پرسیدن سوالات کلیدی از خود، می‌توانیم تفکر استراتژیک را در خود پرورش دهیم و دید روشن‌تری از اهداف خود به دست آوریم.
در ادامه پنج سوال ضروری برای کمک به تقویت تفکر استراتژیک شما آورده شده است:
۱. آرزوهای شما چیست؟
با شناسایی جایی که می‌خواهید باشید شروع کنید. اهداف، استراتژی ها و اقدامات شما باید با مقصد مورد نظر شما هماهنگ باشد. آیا آرزوی مدیر عامل شدن دارید یا شرکت خود را اداره می‌کنید؟ اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را روشن کنید و آینده‌ای را که می خواهید تصور کنید. همه را بنویسید و بزرگ فکر کنید!
۲. در حال حاضر کجا ایستاده اید؟
وضعیت فعلی خود را به طور جامع ارزیابی کنید. مهارت‌ها، منابع و دارایی‌های خود را ارزیابی کنید. نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و چالش‌های ممکن را در شغل یا کسب و کار فعلی خود شناسایی کنید. تعیین کنید که آیا از شرایط فعلی خود راضی هستید یا به دنبال چیزی بیشتر هستید. شبکه خود را ترسیم کنید و ارزشی را که از اتصالات خود ارائه و دریافت می‌کنید ارزیابی کنید. برای به دست آوردن درک روشنی از نقطه شروع خود، فهرستی از خود ایجاد کنید.
۳. چه چیزی را می‌توانید کنترل و تغییر دهید؟
در نظر بگیرید که چه جنبه‌هایی از موقعیت شما در کنترل شماست. مواردی را که می‌توانند ساده یا حذف شوند، شناسایی کنید. تعیین کنید که برای پیشرفت به سمت اهدافتان چه چیزهایی باید اضافه، تقویت یا اصلاح شوند.
این کار ممکن است شامل آموزش دیدن، فرصت‌های شبکه، مشاوره سرمایه‌گذاری یا برنامه‌ریزی استراتژیک شغلی باشد. بر روی آنچه می توانید تأثیر بگذارید تمرکز کنید و بر اساس آن عمل کنید.
۴. به چه منابع و پشتیبانی نیاز دارید؟
فهرست خود را دوباره بررسی کنید و مهارت‌ها، منابع، دانش و ارتباطاتی را که برای نزدیک‌تر شدن به موفقیت نیاز دارید، شناسایی کنید. اگر به نظر می رسد طاقت فرسا است، به دنبال راهنمایی از یک مربی یا مشاور باشید که می‌تواند به شما کمک کند مسیر پیش رو را طی کنید. اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که می توانند پشتیبانی و تخصص لازم را برای دستیابی به اهدافتان به شما کمک کنند.
برای این مورد می‌توانید با سازمان مدیریت صنعتی اصفهان در ارتباط باشید و از مشاوران زبده ما استفاده نمایید.
۵. چگونه می توانید موفقیت و لذت را متعادل کنید؟
به یاد داشته باشید که دنبال کردن موفقیت نباید به قیمت یک زندگی بدون شادی تمام شود. برای لذت بردن از فعالیت‌هایی که باعث لذت شما می‌شوند، وقت بگذارید. نسخه موفق آینده خود را تصور کنید و در نظر بگیرید که چه چیزی برای شما خوشبختی می‌آورد. خواه اقامت در هتل های مجلل، کار پاره وقت یا رانندگی با ماشین رویایی خود، عناصر زندگی آینده خود را در زمان حال خود بگنجانید (منبع).
راه‌هایی برای لذت بردن از سفر به سمت اهداف خود بیابید و چشم اندازی ایجاد کنید که ارزش تلاش برای آن را داشته باشد.
اگر به دنبال ارتقای تفکر استراتژیک و کسب دانش به روز مدیریت و رهبری هستید به شما پیشنهاد می‌کنیم دوره‌ی MBA و همچنین دوره‌ی DBA را بررسی فرمایید.
