داستان کسب‌وکار از یک عبارت ساده “بده، بستان” آغاز میشود! در این مقاله از سازمان مدیریت صنعتی میخواهیم کلمه اول این عبارت یعنی ارزش آفرینی را بررسی کنیم. دقت نمایید که بحث ارزش آفرینی یکی از مهمترین بخش‌های راه‌اندازی ، توسعه و رهبری در کسب‌وکار است که ما در دوره‌های تخصصی مثل دوره MBA ساعت‌ها در مورد آن صحبت میکنیم.

در این مقاله به صورت کلی به موارد زیر میپردازی:

• آشنایی با مفهوم ارزش و ارزش آفرینی
• تعریف کامل ارزش آفرینی در کسب و کارچرا ارزش آفرینی مهم است؟
• ارزش آفرین کیست؟
• ارزش آفرینی یا مزیت رقابتی؟
• نمونه های ارزش آفرینی پایدار
• رایج ترین مدل های ارزش آفرینی
• چطور می‌توان ارزش ایجاد کرد؟
•  چگونه ارزش آفرین موفقی باشیم؟

در دنیای اقتصاد و کسب و کار آن چیزی که این روزها بیشتر از هر چیز دیگر به آن نیاز داریم، ایجاد ارزش و ارزش آفرینی است. محیط‌های کسب‌وکار امروزی به افراد ارزش آفرینی نیاز دارد که تلاش کنند ارزش خلق کنند و ارزش را در محیط خود پیاده‌سازی کنند.

سودده یا زیان‌ده بودن یک کسب‌وکار بر اساس ارزشی که ایجاد می‌کند تعیین می‌شود. همه کسب‌وکارها به وجود می‌آیند تا چیزی را که قبلا وجود نداشته است، ایجاد کنند و زندگی و کسب‌وکار دیگران را تسهیل کنند.

دانستن ارزش آفرینی و اینکه چگونه می‌توان یک ارزش آفرین بود، ضرورتی انکارناپذیر برای تمامی افرادی است که می‌خواهند کسب‌وکار شخصی‌شان را راه‌اندازی کنند یا قصد دارند کارآفرین باشند.

ارزش آفرینی، مبنای کلیدی یادگیری علم مدیریت کسب و کار

وقتی فردی مصمم می‌شود تا علم مدیریت کسب و کار را به دست آورد و مهارت‌های خود را توسعه دهد و دانش مدیریتی خود را عمق بخشد، نیاز دارد ارزش آفرین باشد. دانستن مفهوم ارزش و نحوه خلق آن از مهم‌ترین موضوعاتی است که هر صاحب کسب‌وکاری باید بر آن مسلط باشد تا چه هنگام تعریف استراتژی، چه هنگام تعریف فرآیندهای فروش و بازاریابی و چه هنگام استخدام نیروی انسانی بتواند دقیقا از ارزش‌هایی که خلق کرده است سخن بگوید و برنامه‌های خود را بر اساس آن‌ها تدوین کند.

مرور سرفصل های دوره های MBA و DBA در بیزنس اسکول ها یا همان مدارس کسب و کار دنیا، نشان می‌دهد که ارزش آفرینی به‌عنوان موضوعی مهم در درس‌ها گنجانده شده است.

مدیران و صاحبان یک کسب و کار ابتدا باید ارزشی که خلق می‌کنند را تشریح کنند، سپس قصه کسب‌وکارشان را بنویسند و آن را به تصویر بکشند.

چنانچه فردی صاحب ایده و خوش‌فکر بتواند ارزشی را ایجاد کند، به راحتی می‌تواند قصه کسب‌وکارش را برای نسل‌های بعد از خودش سینه به سینه منتقل کند.

در این مقاله خواهید خواند ارزش آفرینی چیست و چگونه می‌توان ارزش‌آفرین شد؟

آشنایی با مفهوم ارزش و ارزش آفرینی

برای تعریف ارزش آفرینی ابتدا بهتر است ارزش را تعریف کنیم. ارزش به زبان ساده، باور و عقایدی است که برای شما اهمیت دارد؛ اما ارزش آفرینی در مرحله اول آن است که بتوانید به بهبود کیفیت زندگی دیگران کمک کنید و چیزی به جهان اضافه کنید که پیش از این وجود نداشته است و با ایجاد آن، راهی جلوی پای افراد قرار می‌گیرد که آسان‌تر زندگی کنند.

ارزش و ارزش آفرینی؛ دو یار جدا ناشدنی

وقتی صحبت از ارزش یک محصول می‌شود منظور قیمت آن محصول است بنابراین هر کسب‌وکاری با هدف ارزش آفرینی برای مشتری می‌تواند سودآوری داشته باشد. لازمه ایجاد کسب‌وکاری موفق، سودمند بودن برای دیگران است. شما با ارزش آفرینی می‌توانید انتظار پاداش از سمت مشتریان‌تان را داشته باشید که این پاداش همان سودی است که عاید شما می‌شود.
با توجه به توضیحاتی که گفته شد، می‌توان در پاسخ به سوال آیا ارزش آفرینی می‌تواند باعث سود بیشتر شود؟ گفت: «بله»؛ اگر شما ارزش آفرینی را به روشی درست انجام دهید، سود خوبی نصیبتان می‌شود. هر چقدر ارزش بیشتری به مشتری‌تان ارائه دهید، مشتری بیشتری خواهید داشت. مشتری بیشتر و فروش بیشتر به سود بالاتر ختم می‌شود. به‌عبارت‌دیگر هر چه ارزش بیشتری خلق کنید، پاداش بیشتری می‌گیرید.

تعریف کامل ارزش آفرینی در کسب و کار

اگر شما بتوانید درباره موضوعی خاص، اعتبار، احترام و شایستگی را ایجاد کنید، می‌توانید بگویید ارزش آفرینی کرده‌اید. برای مشخص‌تر شدن این موضوع بیایید با یک مثال ارزش آفرینی در کسب و کار را یاد بگیریم. یک تولیدکننده صندلی اداری را در نظر بگیرید. ارزشی که موجب شده است تا این تولیدکننده دست به کار شود و دست به تولید صندلی بزند آن است که همه کارکنان نیاز به صندلی دارند و تولید صندلی با کیفیت، ارزش آفرینی برای آن‌ها است.

اما آیا فقط همین یک صندلی برای انتخاب شدن توسط مشتری وجود دارد؟ یا با توجه به تنوع بالا، یک صندلی باید ارزش بیشتری ایجاد کرده باشد تا مورد توجه قرار گیرد.

برای مثال فردی که قرار است روی صندلی بنشیند به دنبال جایی برای گذاشتن وسایل خود است و دوست دارد ارتفاع و پشتی صندلی را آن طوری تنظیم کند که باب میلش است. هر چقدر امکانات اضافه‌شده ارزش بالاتری ایجاد کند، بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.

حال این ارزش می‌تواند شامل حل یک مسئله از مشتری، ایجاد احساس آرامش بیشتر، زیبایی، راحتی و… باشد.

وقتی مشتری با محصول یا خدمتی مواجه شود که باعث شود احساس بهتری نسبت به خود و اطراف خود داشته باشد، می‌توانیم بگوییم برای او ارزش خلق کرده‌ایم. پس آنچه باید برای صاحب یک کسب‌وکار مهم باشد، ارائه محصولات و خدماتی است که حس ارزشمندی را به مشتری بدهد.

چرا ارزش آفرینی مهم است؟

بعضی افراد وقتی درباره محصول یا برندی صحبت می‌کنند، آنچنان غرق در شگفتی آن محصول هستند که به همه اطرافیانشان توصیه می‌کنند از این محصول استفاده کنند. این موضوع به دلیل آن است که صاحب آن کسب‌و‌کار یا برند، ارزش آفرینی برای آن فرد را در اولویت قرار داده است و اکنون فرد به دلیل آنکه نیازش رفع شده و مسئله‌اش حل شده است اکنون احساس رضایت دارد و از آن طرفداری می‌کند.

شاید ارزش آفرینی در زمان‌هایی که تکنولوژی تا این حد پیشرفت نکرده بود، اهمیت چندانی نداشت اما اکنون به دلیل توسعه تکنولوژی و افزایش آگاهی افراد، ارزش آفرینی بسیار بسیار اهمیت دارد و همه افراد یک تیم باید خود را متعهد به ایجاد ارزش برای مخاطب بدانند تا بتوانند حس خوب رضایت را برای مشتری ایجاد کنند و از مزایای این موضوع، بهره‌مند شوند.

ارزش آفرین کیست؟

ارزش آفرین کسی است که ارزش را خلق می‌کند؛ ارزشی که برای مشتریان بسیار سودمند است و موجب می‌شود ارزش آفرین هم به سود برسد. ارزش آفرین صرفا برای کسب سود، محصول یا خدمتی را ارائه نمی‌دهد بلکه به دنبال شناسایی آن چیزی است که برای افراد مهم و با ارزش است و با ارائه آن، کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود می‌دهد و به آن‌ها در حل مسائلشان کمک می‌کند.

ارزش آفرینی یا مزیت رقابتی؟

گاهی تصور می‌شود ارزش آفرینی همان ایجاد مزیت رقابتی است. این دو واژه ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. درباره اینکه ارزش آفرینی چیست تا اینجا صحبت کردیم اکنون بیایید سراغ مزیت رقابتی برویم.

مزیت رقابتی، آن چیزی است که وجه تمایز محصول یا خدمت شما نسبت به رقبا است. شاید این دو کلمه را گاهی به جای یکدیگر به کار می‌برند؛ اما به این نکته توجه کنید که مزیت رقابتی، شما را به این سمت‌وسو می‌برد که چه انجام دهید که عملکرد بهتری نسبت به رقیبتان داشته باشید اما در ارزش آفرینی حتی اگر به دنبال رقابت نباشید، قصد دارید ارزشی برای مشتریان‌تان خلق کنید. حال در نظر بگیرید شما صاحب کسب‌وکار هستید و می‌خواهید مزیت رقابتی‌تان را به منظور ارزش آفرینی ایجاد کنید، آن وقت است که نتایج بهتری عایدتان خواهد شد.

نمونه های ارزش آفرینی پایدار

ارزش آفرینی که اساس آن بر رفع نیاز دیگران، تبدیل کردن زندگی برای جای بهتر و در جهت ایجاد منافع برای آن‌ها باشد ارزش آفرینی پایدار محسوب می‌شود؛ اما ارزش آفرینی که صرفا به منظور کسب فرصت باشد و ارزش واقعی را ایجاد نکند، تفاوتی با واسطه‌گری و فرصت‌طلبی ندارد و در نهایت نمی‌توان به آینده آن امیدوار بود.

برای مثال بنیانگذار یک موسسه آموزشی که قصد دارد پاسخی برای تمامی نیازهای مهارتی فراگیران خود فراهم کند و از این طریق ارزش ایجاد کند، اگر عناصر مهم ایجاد ارزش را رعایت کند می‌توان امید داشت که ارزش آفرینی او پایدار باشد و رفته‌رفته بتواند فعالیت خود را توسعه دهد و افراد بیشتری را منتفع کند و خودش هم از ارزش ایجاد‌شده بهره ببرد.

چطور می‌توان ارزش ایجاد کرد؟

کافی است سرتان را به این طرف و آن طرف بچرخانید و به محصولات یا خدماتی که از آن‌ها استفاده می‌کنید نگاهی بیندازید. این محصولات یا خدمات چه ارزشی را برای شما ایجاد کرده‌اند که حاضرید برای به‌دست‌‌‌آوردن آن‌ها پول بپردازید.

کدام کسب‌و‌کار به واسطه آرامشی که ایجاد کرده است شما را به رضایت و اطمینان خاطر رسانده است؟ اکنون به این فکر کنید چگونه می‌توانید با توانمندی یا هنر خود، کاری کنید که مسئله‌ای را از یک سری افراد حل کنید و به آن‌ها رضایت خاطر دهید.

چگونه ارزش آفرین موفقی باشیم؟

اگر به فکر راه‌اندازی کسب‌وکاری هستید و به دنبال روشی مناسب که شما را به موفقیت برساند، به کسب‌وکارتان به‌عنوان یک ارزش فکر کنید. هر چقدر بتوانید نیازهای افراد را بهتر بشناسید و آن‌ها را برطرف کنید، موفقیت را بیشتر لمس خواهید کرد.

موضوع مهم دیگر آن است که بتوانید تصویری درست در ذهن مشتری خود بسازید. هر اندازه تصویری که ایجاد می‌کنید اعتماد بیشتری را جلب کند، ارزش بیشتری را ایجاد کرده‌اید.
آنچه شتاب کسب‌وکار شما به سوی موفقیت را بیشتر می‌کند ارزشی است که برای مخاطبانتان ایجاد می‌کنید. اگر بتوانید از سودی که در لحظه عایدتان می‌شود چشم‌پوشی کنید ولی برای ایجاد ارزش و اول بودن در ذهن مخاطب‌تان تلاش کنید، می‌توانید مطمئن باشید در بلندمدت به سود خواهید رسید.

پرورش ذهن ارزش آفرین به تدریج ایجاد می‌شود و شما می‌توانید دانش خود را در این زمینه افزایش دهید. دوره های MBA و DBA به شما کمک می‌کند این ذهنیت را پرورش دهید و دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنید.