دوره آشنایی با قوانین مبارزه با پولشویی

پول شویی، اصطلاحی است که در طی چند دهه اخیر معرفی شده و به وفور در رسانه ها، مجلات و رادیو و تلویزیون از آن استفاده می شود. به شکل ساده و خلاصه شده، پول شویی به معنای ایجاد سرمایه از طریق انجام اعمال و جرایم غیر قانونی و سپس پاک کردن آثار جرم یا به اصطلاح «شستن» آن پول، از طریق انجام مجموعه ای از فعالیت های ویژه است. اثبات جرم بودن پول شویی در تئوری کاملا ساده است و هر کسی با خواندن همین دو تعریف دو جمله ای هم متوجه می شود که پول شویی جنایت بزرگی است. با این حال و در عمل، اثبات این که فعالیت های انجام شده از سمت شخص یا گروهی خاص، پول شویی هست یا خیر، به این سادگی نیست و به همین دلیل است که آشنایی هر چه بیشتر با پدیده پول شویی، مراتب آن و روش های انجام آن، نیاز به دانش کاملا تخصصی دارد. با این حال هنوز هم شرکت در دوره ای که پدیده پول شویی را به شما می شناساند، ممکن است بسیار عجیب برسد. در این مقاله سعی کرده ایم به این پرسش ها پاسخ دهیم که عبارت پول شویی به چه فعالیت هایی اطلاق شده و آشنایی با پول شویی چه اهمیتی دارد؟

چرا لازم است که آگاهی خود را در زمینه فعالیت های پول شویی بالا ببریم؟

پدیده شوم پول شویی، امروزه به یکی از معضلات اقتصاد جهانی تبدیل شده است. از این رو، کشورها و مجامع بین المللی عزم خود را جزم کرده اند تا با این پدیده و آثار و تبعات مخرب آن مقابله نمایند. تدوین استانداردهای بین المللی، تهیه زیر ساخت های حقوقی (قوانین و مقررات مربوطه)، معرفی بهترین روش ها و رویه ها برای مقابله با این معضل، استفاده از فناوری های روز و گسترش همکاری های بین المللی، همه و همه بیانگر اهمیتی است که کشورها و مجامع یاد شده برای این موضوع قایل هستند.

جهت مبارزه با پول شویی، آئین نامه ها، دستورالعمل ها و بخش نامه هایی تنظیم می شود تا از وقوع این جرم در موسسات مالی پیشگیری به عمل بیاید و در صورت وقوع، متخلفان شناسایی شده و وضعیت آنها توسط مراجع قضایی پیگیری گردد.

در همین راستا، سازمان مدیریت صنعتی اقدام به برگزاری یک دوره کاملا کاربردی نموده است که تمامی اطلاعات مورد نیاز در این زمینه را به دانش پذیران ارائه می دهد. در این برنامه آموزشی، تصویر کاملی از مفهوم، ماهیت، علت ها و پیامدهای پول شویی برای شرکت کنندگان فراهم شده و نیز راهکارهای مقابله، شناسایی و گزارش فعالیت های مشکوک و نهایت الگوهای قانونی کاربردی برای اقتصاد ایران، ارائه می گردد.

مفهوم پول شویی چیست و در چه شرایطی، نام پول

شویی بر یک فعالیت مالی گذاشته می شود؟

پول شویی یا (Money Laundering)، به معنای گردش پول حاصل از فعالیت های غیرقانونی (مانند قاچاق، سرقت، معامله های خارج از چهارچوب قانون و غیره)، در بنگاه ها و مشاغل قانونی است. زمانی گفته می شود که پول شویی صورت گرفته که این بنگاه ها و مشاغل قانونی، چرخه ای از فعالیت ها را انجام داده و از مراحلی گذر کنند که در نتیجه این فرایند، پول غیر قانونی اولیه به اصطلاح قانونی یا «شسته» شود.

طبق تعریف قانون مبارزه با پول شویی در ایران، جرم پول شویی عبارت است از:

1. تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت ‌های غیر قانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد.
2. تبدیل، مبادله، یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشاء غیرقانونی آن با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب جرم، به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد.
3. اخفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیّت واقعی، منشاء، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه‌جایی، یا مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد.

جرم پول شویی چه ویژگی هایی دارد؟

۱- ثانوی بودن جرم پول شویی:

برای ارتکاب جرم پول شویی، باید جنایت دیگری از قبیل قاچاق مواد مخدر، آدم ربایی، قاچاق انسان، قاچاق کالا، قاچاق اسلحه و غیره اتفاق افتاده باشد. قاچاق مواد مخدر مدت های مدیدی است که به عنوان سرچشمه اصلی تامین مالی برای ارتکاب پول شویی، در نظر گرفته می شود. یکی دیگر از جرایمی که در سطح بین الملل به عنوان منبعی برای پول شویی شناخته می شود، اعمال تروریستی است.
توجه داشته باشید که نفس ارتکاب اعمال تروریستی، مجرمانه بوده و فناوری هایی که برای مبارزه با پول شویی استفاده می شود، اساساً همان هایی هستند که برای مخفی کردن منشأ مالی تروریسم یا استفاده در تأمین مالی این فعالیت ها نیز به کار می روند. در این زمینه، مخفی نگه داشتن منشأ تأمین مالی تروریسم چه مشروع و چه نامشروع، مهم است.

۲- جرم یقه سفیدان:

دوین اچ. ساترلند جرم شناس آمریکایی، نخستین کسی است که اصطلاح جرم یقه سفیدان را به کار برد. از دیدگاه او این فعالیت ها شامل جرایمی هستند که اصولاً از سوی «طبقه بالا یا یقه سفیدان جامعه» انجام می شوند. او به همین دلیل، این توصیف را به «اشراف و شاهزاده های تاجر و صاحبان سرمایه و صنعت» اطلاق نمود. بزهکار یقه سفید، فردی منظم و از نظر اجتماعی سازش یافته و انطباق پذیر است.

۳- سازمان یافتگی:

خصیصه ثانوی بودن پول شویی، بُعد دیگری از این جرم را ایجاد می کند و آن سازمان یافتگی این جرم است. جنایات سازمان یافته، فعالیت هایی غیرقانونی با انگیزه اقتصادی هستند که توسط گروه، انجمن یا ارگان دیگری مرکب از دو یا چند شخص که خواه به طور رسمی یا غیررسمی سازمان یافته باشند، انجام می شوند.

۴- فراملی بودن:

یکی دیگر از ویژگی های اصلی جرم پول شویی، فراملی بودن آن است. گروه های سازمان یافته جنایی، اگرچه در ابتدا در قلمرو یک کشور ایجاد شده اند، ولی تمایل دارند که به آن سوی مرزها بروند تا هم امکانات و فرصت های بهتر و بیشتری برای فعالیت های خود پیدا کنند، و هم امکان کشف و خطرات ناشی از برخورد مراجع اجرای قانون را کاهش دهند.

پول شویی طی چه فرایندی انجام می شود؟

فرایند پول شویی، یک روند پیچیده و مستمر است. این عمل در چند مرحله باید محقق شده و قدم اول آن، منتقل کردن درآمد حاصل از فعالیت مجرمانه به شبکه مالی و رسمی به صورت سپرده ­گذاری، حواله، خریدهای کلان و غیره است. بدین ترتیب سرمایه حاصل، مشروع جلوه کرده و به اصطلاح شسته می­شود. مرحله دوم پول شویی، شامل تلاش برای مخفی کردن منشا واقعی مال با استفاده از روش ­های مختلف از جمله جعل و کلاهبرداری است که مال را قانونی و مشروع جلوه می دهند. به این نکته توجه داشته باشید که برای وقوع جرم پول شویی، ابتدا وقوع جرم های اولیه ضروری و سپس وقوع مجموعه ای از جرایم ثانویه لازم است.

پول شویی دارای چه آثار و تبعاتی است؟

پول شویی دارای آثار و تبعات منفی فراوانی در عرصه های مختلف اقتصادی و اجتماعی است. پیامدهایی همچون گسترش فساد و ارتشا در سطح جامعه، تضعیف بخش خصوصی،‌ کاهش اعتماد به بازارهای مالی، کاهش درآمد دولت، تقویت منابع و شبکه مالی مجرمین، از مواردی هستند که با پدیده شوم پول شویی همراه می شوند. تبعات منفی این فرایند، موجب شده است تا حاکمیت کشورها ـ همگام با مراجع بین المللی ـ در صدد مبارزه با آن برآمده و با تصویب قوانین و مقررات لازم و اجرایی کردن آنها، از وقوع این جرم در موسسات مالی پیشگیری نموده و یا در صورت وقوع، متخلفان را شناسایی نمایند.

جمهوری اسلامی ایران نیز از جمله کشورهایی است که با تصویب قانون مبارزه با پول شویی و آیین نامه اجرایی آن، در صدد مقابله با این پدیده مذموم برآمده است. در این راستا، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرجع نظارت بر بانک ها، موسسات اعتباری و دیگر نهادهای فعال در بازار پولی کشور وظیفه دارد تا علاوه بر فراهم ساختن زیر ساخت های لازم برای پیشگیری از پول شویی در بازار پولی کشور و مقابله با آن، بر حسن اجرای قوانین و مقررات ذیربط در این بازار نظارت نماید.

پول شویی چه مجازاتی دارد؟

یکی از نخستین جزاهایی که برای مجازات جرم پول شویی بر آن تاکید می شود، مصادره‌ اموال و عواید حاصل از آن است. از آنجا که هدف از پول شویی، قانونی جلوه‌ دادن درآمدهای نامشروع و در نهایت استفاده آزادانه از آنهاست، محروم کردن مجرمین از پول به دست آمده، انگیزه‌ ارتکاب به پول شویی و جرایم مقدم بر آن را کاهش می ‌دهد.

ماده‌ ۹ قانون مبارزه با پول شویی عنوان می‌ دارد: «مرتکبین جرم پول شویی، علاوه‌ بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم، مشتمل بر اصل و منافع حاصل از آن (اگر موجود نباشد مثل یا قیمت آن)، به جزای نقدی به میزان عواید حاصل از جرم محکوم می ‌شوند که باید به حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز گردد». البته صدور و اجرای حکم ضبط دارایی و منافع حاصل از آن در صورتی است که متهم به لحاظ جرم منشا (جرم اولیه) مشمول این حکم قرار نگرفته باشد. گرچه قانون، مصادره و ضبط اموال را به عنوان مجازات پول شویی در نظر گرفته است، اما در خصوص نحوه‌ اجرای مصادره و همچنین مصادره‌ اموال در مواردی که جرم جنبه‌ بین ‌المللی دارد، مقررات خاصی پیش ‌بینی نکرده و صرفا در تبصره‌ ۱ این ماده آمده است که چنان چه عواید حاصل به اموال دیگری تبدیل یا تغییر یافته باشد، همان اموال ضبط خواهند شد.

لازم به ذکر است که جرم پول شویی توسط شخص حقوقی هم امکان پذیر است و همانطور که به شخص حقوقی اجازه داده می‌شود تا با نام و اعتبار خود حساب بانکی داشته باشد یا تجارت کند، می ‌توان آن را از نظر کیفری هم مسئول دانست و مجازاتی را برایش در نظر گرفت؛ در خصوص اعمال مجازات نیز، هرچند نمی ‌توان شرکت تجاری را اعدام یا زندانی کرد، ولی امکان انحلال شرکت یا جلوگیری از فعالیت آن برای مدتی معین را می ‌توان به عنوان مجازات برای اشخاص حقوقی به کار برد. چرا که اصلاح مجرمان تنها هدف مجازات نیست، بلکه مجازات وظیفه‌ دیگری مانند پیش گیری و ارعاب نیز دارد.

چگونه می توانید با بالا بردن آگاهیتان درباره پول شویی، به سازمان خود کمک کنید؟

با وجود جریمه هایی فزاینده ای که سالیانه توسط قانون گذاران برای مجازات مجرمان پول شویی تنظیم می شود، بسیار مهم است که در رابطه با این پدیده آگاهی داشته و از بروز آن پیش گیری به عمل آورید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، جدال میان پول شویی و تامین بودجه فعالیت های تروریستی یک نبرد بین المللی است و در نتیجه، روزانه قوانین بیشتر و سخت گیرانه تری در این رابطه برقرار می گردد. به همین دلیل، به روز کردن مداوم اطلاعات در این زمینه و خبر داشتن از آخرین قوانین وضع شده، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. شرکت در دوره پول شویی سازمان مدیریت صنعتی، به شما کمک می کند تا درک صحیحی از چیستی و چگونگی پدیده پول شویی به دست بیاورید. با داشتن این دانش و مهارت، قادر خواهید بود تا شرایط ایجاد پول شویی را به خوبی تشخیص داده و از بروز موقعیت هایی که شما را در معرض اتهام این جرم قرار می دهند، پیش گیری نمایید.

سرفصل های دوره آشنایی با قوانین مبارزه با پولشویی:

• تعریف و تاریخچه پولشویی
  
• مفهوم پول کثیف و انواع پول
  
• انواع پولشویی
  
• ارکان جرم پولشویی
  
• شیوه های انجام پولشویی
  
• ضرورت مبارزه با پولشویی
  
• قوانین، مقررات و آخرین بخشنامه های در رابطه با مبارزه با پولشویی
  
• آثار و تبعات منفی پولشویی
• آشنایی با FATF و کلیات دستورالعمل های آن متناسب با شرایط موجود
  
• اقدامات برخی از کشورها درزمینه پولشویی
  
• آمار و ارقام پولشویی در دنیا

هدف از برگزاری دوره آشنایی با قوانین مبارزه با پولشویی در سازمان مدیریت صنعتی اصفهان چیست؟

• آشنایی کارشناسان و مدیران شرکت ها با مقوله پول شویی
• آشنایی با مقررات مربوط به مبارزه با پول شویی
• افزایش سطح آگاهی مدیران و کارکنان سازمان ها با مسئله مبارزه با پول شویی و تهدیدات ناشی از این معضل اقتصادی
• آموزش قوانین و مقررات مبارزه با پول شویی
• تاکید بر به اجرا در آوردن مقررات مربوطه در بخش های مختلف سازمان های دولتی و خصوصی

معرفی استاد دوره پول شویی در سازمان مدیریت صنعتی اصفهان

• جناب آقای جواد زائری (مدرس شبکه بانکی کشور)

معرفی مسئول دوره به همراه اطلاعات تماس

شماره‌های تماس : ۸-۶۶۳۷۲۰۶-۰۳۱ و ۱۴-۳۶۶۲۰۶۱۲-۰۳۱ و ۳۶۶۳۵۲۶۳

برای کسب اطلاعات بیشتر عدد ۸ را به شماره ۰۹۰۳۱۵۶۷۹۳۳ ارسال فرمایید.