آیا گرفتن مدرک MBA ارزش تلاش کردن را دارد؟

به قلم لیزا کرکپاتریک                     سازمان مدیریت صنعتی اصفهان

خلاصه

از آن‌جا که گرفتن مدرک MBA (ارشد مدیریت کسب و کار) زمان، هزینه و تلاش فراوانی می‎طلبد؛ لازم است به این موضوع فکر کنید که آیا تحصیل در این رشته واقعاً ارزش این همه زحمت را دارد یا خیر. در این مقاله نکات مهمی را دربارۀ این رشتۀ پرطرفدار برای‌تان توضیح می‌دهیم و دلایل موجه و درستی، از قبیل پرورش مهارت‌هایی همچون تأثیر گذاشتن بر دیگران و … را برای انتخاب MBA بیان می‌کنیم.

در رشتۀ MBA تحصیل کردن یا نکردن؟ این مسأله سؤال بسیاری از متخصصان جوان است. 

MBA رشته‌ای است که بر تقویت مهارت‌های رهبری و یادگیری اصول کسب و کار متمرکز است. البته MBA مزایای بسیار بیشتری برای اکثر دانشجویان دارد که از آن جمله می‌توان به شبکۀ حرفه‌ای قوی‌تر، دسترسی به فرصت‌های شغلی و افزایش حقوق اشاره کرد.

شماری از مزایای فوق زودتر از بقیه آشکار می‌شود. دانشجویانی که در مدارس کسب و کار معتبر مانند سازمان مدیریت صنعتی تحصیل می کنند ، تقریباً بلافاصله با هم کلاسی ها و هم دانشکده ای های  مجرب و کارآزموده‌ای آشنا می‌شوند که در برقراری روابط مفید کمکشان می‌کنند و می‌توانند انتظار داشته باشند که حقوق بالایی را پس از دانش‌آموختگی دریافت کنند. متوسط میزان درآمد  دانش‌آموختگان MBA از مدارس کسب و کار معتبر معمولاً متوسط میزان درآمد دانش‌آموختگان MBA از دانشگاه‌های معتبر چندبرابر کارمندان معمولی است.

بااین‌حال گاهی‌اوقات ممکن است مشخص شدن تأثیر کامل تحصیل در رشتۀ MBA بیشتر طول بکشد و چند سال طول بکشد تا این نهال به ثمر بنشیند. به‌علاوه اگر این رشته را بنا به دلایل درستی انتخاب نکرده باشید، احتمال دارد به نتایج دلخواه‌تان نرسید.

با توجه به میزان هزینه، زمان و تلاشی که برای گرفتن مدرک MBA لازم است، بسیار مهم است پیش از آن‌که دربارۀ ارزشمند بودن تحصیل در این رشته فکر کنید، جایگاه خود را در این معادله پیدا کنید و از مناسب بودن موقعیتتان مطمئن شوید.

بخشی از شغلم در مقام مدیر بخش مشاوره مسیر شغلی در دانشکدۀ مدیریت کلاگ در طول ده سال گذشته این بوده است که به دانشجویان مشاورۀ شغلی بدهم و به متقاضیان بالقوه کمک کنم که تصمیمشان را دربارۀ تحصیل در این رشته سبک و سنگین کنند. نکته‌های زیر ماحصل سال‌ها تجربه است که با خواندنشان می‌توانید آگاهانه دربارۀ انتخاب رشتۀ MBA تصمیم بگیرید.

دلایل درست برای انتخاب MBA

• مهارت های حرفه ای ‌تان را برای آینده تقویت کنید:

  در گفتگوهای روزمره با مدیران و دانش‌آموختگان MBA بارها دربارۀ اهمیت «مهارت‌های مناسب برای آینده» شنیده‌ام. این عبارت بدان معنا است که تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها سعی می‌کنند از طریق تعدیل مدل‌های کسب و کار و محور قرار دادن مدل‌های اصلاح‌شده، قوی‌تر از پیش از بحران همه‌گیری کرونا بیرون بیایند. استخدام نیروهای مستعد و شایسته که از مهارت‌های مناسب برخورداراند، نقش مهمی در این فرایند بهبود دارد. شما هم باید همین ذهنیت را داشته باشید و از خودتان بپرسید: «چگونه می‌توانم مجموعه مهارت‌ها و قابلیت‌های‌ام را گسترش بدهم تا به بهترین متقاضی برای به عهده گرفتن این نقش‌ها تبدیل بشوم؟»

دامنۀ مهارت‌هایی که بسیاری از سازمان‌ها در جستجوی‌شان هستند، بسیار متنوع است و از همدلی و مدیریت گروهی تا شناخت آینده و برنامه‌ریزی برای آن، تعیین اهداف راهبردی و تأثیر گذاشتن بر ذی‌نفعانی با پیشینه‌های گوناگون متغیر است. دانشجویانی که خواهان پرورش مهارت‌های‌شان حول محور نفوذ و تأثیرگذاری هستند، غالباً فرصت‌های منحصربه‌فردی را برای رسیدن به این هدف در دوران تحصیل در رشتۀ MBA پیدا می‌کنند.

بسیاری از دانشجویان وارد رقابت‌های مبتنی بر مطالعات دوره‌ای می‌شوند که چالش‌های امروزی کسب و کارها را شبیه‌سازی می‌کنند و از دانشجویان می‌خواهند که راه‌حل‌هایی را به هیأت داوران ارائه دهند و این راه‌حل‌ها را بازارگرمی کنند. از این هم مهم‌تر، تمام دانشجویان رشتۀ MBA یاد می‌گیرند که مهارت‌های ارتباطی و همکاری‌شان را از طریق شرکت در پروژه‌های گروهی با حضور افرادی از تمام اقشار جامعه ارتقاء دهند. این قبیل مهارت‌های نرم در کنار کار تحلیلی جدی از بخش‌های کلیدی کلاس‌های MBA به شمار می‌آید.   

تحصیل در رشتۀ MBA می‌تواند روشی بی‌نظیر برای کسب تجربه‌هایی باشد که برای برخورداری از مزیت رقابتی در بازار کار به آنها نیاز دارید ـ قبول دارید که این مزیت دلیل بدی برای انتخاب این رشته نیست.

• بررسی صنایع یا عملکردهای جدید:

اگر می‌خواهید تغییری مفید و سرنوشت‌ساز را در حرفه‌تان ایجاد کنید، با تحصیل در رشتۀ MBA سنجیده و آگاهانه با این چالش روبه‌رو خواهید شد. تحصیل در دانشکدۀ کسب و کار دوران فوق‌العاده‌ای برای مواجهه با همتایان، استادان دانشگاه و شبکه‌ای از دانش‌آموختگان با پیشینه‌های حرفه‌ای گوناگون است. همچنین شرکت در پروژه‌های کلاسی و مطالعات موردی که صنایع و بخش‌های مختلف بازار در آنها به دقت بررسی می‌شود، کمک می‌کند تا تغییرات موفقیت‌آمیزی را در حرفه‌تان ایجاد کنید.

برای مثال چندی پیش با دانشجویی صحبت می‌کردم که دو بلندپروازی حرفه‌ای داشت: اول این‌که می‌خواست زیست‌داروها را محور کسب و کارش قرار دهد و دوم این‌که آرزو داشت روزی رهبر یک سازمان بشود. او به این نتیجه رسیده بود که تحصیل در رشتۀ MBA راه رسیدن به هر دو هدف را برایش هموار خواهد کرد، چون در دوران تحصیل با منابعی آشنا خواهد شد که کمکش می‌کند اطلاعات جدیدی را دربارۀ این صنعت جدید یاد بگیرد و این آموخته‌ها تغییر را برای‌اش راحت‌تر خواهد کرد. همچنین او معتقد بود در دوران تحصیل مهارت‌های رهبری‌ای را به دست خواهد آورد که در ۱۰ یا حتی ۲۰ سال آینده به آنها نیاز پیدا خواهد کرد.

حتی برخی دانشجویان برای کندوکاو در مسیر کارآفرینی وارد رشتۀ MBA می‌شوند. این گروه معمولاً استارتاپشان را در آینده راه‌اندازی می‌کنند یا به شرکت‌های نوپا، از جمله شرکت‌های تأسیس‌شده توسط دانش‌آموختگان MBA ملحق می‌شوند. 

نکتۀ مهمی که دربارۀ MBA باید بدانید، این است که مهارتها و دانش های آموخته شده در دوره MBA در اکثر صنایع کاربرد دارد. بنابراین دانشجویانی که هنوز مطمئن نیستند کدام صنعت برای‌شان مناسب است، می‌توانند تخصص‌های گوناگون را در دوران تحصیل در رشتۀ MBA بررسی کنند و بر حوزه‌های مختلفی مانند راهبرد، عملیات‌ها و امور مالی شرکتی متمرکز شوند.

البته ناگفته نماند که حتی اگر نظر مساعدی نسبت به MBA داشته باشید، باز هم توصیه می‌کنم دربارۀ این رشته تحقیق کنید و حتی پیش از ادامۀ تحصیل در این رشته، چند سالی تجربۀ کاری عملی به دست بیاورید تا متوجه شوید که می‌خواهید روی کدام حوزه‌ متمرکز شوید. پس از شروع تحصیل واحدها، فرصت‌ها و رویدادهایی را انتخاب کنید که بلندپروازی‌های‌تان را ارضا کند و باعث شود که بهترین استفاده را از وقتتان ببرید.

• شتاب دادن به مسیر حرفه‌ای:

تمام دانشجویانی که در رشتۀ MBA تحصیل می‌کنند، درصدد ایجاد تغییری چشمگیر و بنیادی نیستند. بسیاری می‌خواهند سرعت رشد حرفه‌ای‌شان را در یک صنعت خاص یا در شرکت فعلی‌شان افزایش دهند؛ به عهده گرفتن نقش‌های مهم‌تر با دستمزد بالاتر بخشی از این پیشرفت است.

براساس آمار انجمن ملی کالج‌ها و کارفرمایان آمریکا متوسط دستمزد دانش‌آموختگان MBA در ابتدای فعالیتشان در سال ۲۰۲۰ حدود بیست هزار دلار بیشتر از دارندگان مدرک کارشناسی در رشته‌های تجاری و کسب و کار بوده است در ایران هم دانش آموختگان MBA با رشد شغلی و گرفتن مناصب مدیریتی درامد بیشتری کسب می نمایند . البته مزایای MBA به همین‌جا ختم نمی‌شود. دانش‌آموختگان MBA غالباً در پست‌هایی مشغول به کار می‌شوند که آنان را در مسیر پیشرفتی سریع به مقام رهبری سازمان قرار می‌دهد. دلیل این پیشرفت سریع ساده است: کارفرمایان انتظار دارند دانش‌آموختگان MBA از مهارت‌های علمی، میان‌فردی و رهبری لازم برای حل مشکلات پیچیدۀ کسب و کار برخوردار باشند. 

• گسترش دادن و متنوع کردن شبکه:

یکی از مزایای ثبت‌نام در دانشکدۀ کسب و کار عضویت در اجتماعی متشکل از رهبران آینده و دانش‌آموختگان دارای ارتباطات گسترده است. سازمان مدیریت صنعتی اصفهان دارای بیش از ۹۰۰۰ دانش آموخته است که اکثر انها از مدیران ارشد، کارآفرینان و صاحبان کسب و کار هستند و ظرفیت بالایی برای شبکه سازی فراهم می کنند . به تازگی با دانش‌آموخته‌ای صحبت می‌کردم که در حال تلاش برای استخدام در یک شرکت بزرگ فناورانۀ تجارت الکترونیک بود، اما ناگهان در فرایند استخدام متوقف شد. دانش‌آموختۀ دیگری که با تعدادی از کارکنان آن شرکت رابطه داشت، پرس‌وجو کرد و متوجه شد که مشکل اصلی تأخیر در بخش منابع انسانی بود و توصیه‌ای کرد که باعث به جریان افتادن درخواست استخدام دوستش شد.

با شرکت در اکثر دوره‌های MBA به رویدادهای شبکه‌سازی گوناگونی دسترسی پیدا می‌کنید که باشگاه‌ها و کارفرمایان برگزاری‌شان را به عهده دارند؛ همچنین دانشجویان در دوران تحصیل در شبکه‌های آشنایی مختلف قرار می‌گیرند و در کنفرانس‌های دانشجویی مختلف شرکت می‌کنند ـ تمام این موارد فرصت‌های بی‌نظیری است که دامنۀ روابطتان را گسترش می‌دهد و شانستان را برای موفقیت در دنیای کسب و کار بالاتر می‌برد.

سازمان مدیریت صنعتی به عنوان اولین و بزرگترین  مدرسه کسب و کار در ایران با ۶ دهه قدمت بستری مناسب برای  توسعه مهارت های مدیریتی مدیران و شبکه سازی برای توسعه کسب و کار آنها است.