دوره تخصصی،کاربردی ۵S (نظام آراستگی)

شرح کوتاهی پیرامون ۵S ( نظام آراستگی ):

۱- Seiri (در زبان انگلیسی SORTING OUT ) سامان دهی

هدف سوا کردن، مدیریت اولویت ها و مبارزه با علل مسائل و مشکلات است.

در این مرحله، تشخیص اقلام ضروری از غیر ضروری و دور کردن غیر ضروری ها از محیط کار و تعمیرات جزیی و بر طرف ساختن نواقص صورت می گیرد. اشیاء غیر ضروری لزوماً اشیاء بی فایده و بی مصرفی نیستند اما دلیل و ضرورتی برای نگه داشتن آنها در محیط وجود ندارد. بنابراین برای هرکدام بر حسب فایده ای که دارند، تصمیم گیری می شود. به طور کلی مبارزه با علل آلودگی ، جلوگیری از نشت ها و تعمیر خرابی ها ، ساماندهی انبارها و حذف گرد و غبار از فعالیت های اساسی این مرحله اند. اجرای این مرحله به دلیل تأثیر زیادی که بر روی مراحل بعدی دارد مهم ترین مرحله محسوب می شود.

۲-Seiton ( در زبان انگلیسی SYSTEMATIZE ) نظم و ترتیب

پس ازسواکردن ضروری ها از غیر ضروری ها آنچه باقی می ماند باید در وضعیتی سامان یافته و مرتب استقرار یابد. هدف از اجرای این مرحله «استقرار منظم و مرتب ماشین ها و اشیا به گونه ای است که اشیاء مورد نیاز در زمان مورد نظر و به مقدار مورد نظر در دسترس باشد.». نتیجه اجرای این اصل یعنی ساماندهی محیط کار و ابزارها و لوازم و پوشه ها و… دستیابی سریع به آنها است بنابراین حذف زمان تلف شده برای جستجوی اشیاء هدف مرحله دوم است.

۳-Seiton ( در زبان انگلیسی SWEEP, SHINING ) پاکیزه سازی

پس از آن که اشیاء غیر ضروری از محل کار خارج شدند و اشیاء ضروری در جای خود قرار گرفتند، نوبت به پاکیزه کردن و پاکیزه نگهداشتن آنها می رسد. پاکیزه سازی وظیفه ای عمومی است و هرکس در هر سطحی از سازمان که قرار داشته باشد پاکیزه سازی جزیی از وظایف او محسوب می شود. پاکیزه سازی نوعی بازبینی نیز محسوب می شود. در هنگام پاکیزه سازی اشکال های جزیی آشکار می شود، گم شده ها پیدا می شوند و نیاز های تعمیراتی جزیی مشخص می شوند.

۴-Seiketsu ( در زبان انگلیسی STANDARDIZE ) استاندارد سازی

 آیا یک بار سواکردن و مرتب کردن و پاکیزه ساختن کافی است؟ روشن است که برای داشتن محیطی ایده آل و آراسته بایستی پیوسته و با برنامه ای مشخص اقدام کرد. هدف از اجرای این مرحله، نگهداری همه چیز در وضعیتی سامان یافته، مرتب و پاکیزه حتی در زمینه های شخصی است. تدوین و نوشتاری کردن روش ها و تهیه بروشورها و دفترچه های راهنما از جمله کارهای ضروری است. برای داشتن وضعیتی مطلوب استانداردکردن روش ها ضرورت دارد. هر سازمانی می تواند استانداردهایی برای خود تعریف کند. برای این کار لازم است چند اقدام صورت گیرد.

۵-Shitsuke ( در زبان انگلیسی SELF-DISCIPLINE ) سازمان یافتگی و انضباط کاری

سازمان یافتگی و انضباط یعنی، تمرین تا جایی که افراد به طور طبیعی کارشان را درست انجام دهند. در این مفهوم انضباط مساوی با تغییر عادت‌های نادرست و ایجاد عادت های مطلوب است. پرداختن به ظواهر و زیبا سازی فضا و تمرین های مختلف مربوط به رعایت نظم، زمان و آمادگی برای رویا رویی با حوادثی چون آتش سوزی و زلزله، تدوین دفترچه های راهنما از فعالیت های مهم این مرحله است.

دستاوردهای پیاده سازی ۵S:

پیاده سازی این نظام دستاوردهای مهمی به‌همراه دارد، که با سرمایه‌گذاری در این بخش و آموزش کارکنان نتایج قابل توجهی مشاهده خواهد شد. برخی از این نتایج عبارتند از:

·         ۱. محل کار را به مکانی سالم تر و ایمن تر برای کارآنان تبدیل خواهد کرد و کارکردن درآن محیط را راحت تر می کند.

·         ۲. عمر ماشین آلات و تجهیزات طولانی ترشده و اثربخشی آنها افزایش می یابد.

·         ۳. استفاده ازفضاهای موجود، بهینه می گردد.

·         ۴. مسافت های جابجایی و حمل ونقل کاهش می یابد.

·         ۵. زمان های جستجو و به طورکلی زمان های تلف شده، کاهش پیدا می کند.

·         ۶. نتایج آن برای همه افراد قابل ملاحظه وقابل درک است .

·         ۷. خطا و اشتباه را کاهش خواهد داد .

·         ۸. خلاقیت افراد رشد کرده و تفکرات سازمانی بهبود می یابد.

·         ۹. افراد را به خود انضباطی عادت خواهد داد .

·         ۱۰. افراد ، به محیط کار خود افتخار می کنند و انگیزه ها بهبود می یابند.

·         ۱۱. باعث بهبود شرایط و محیط کارشده و از این راه،سطح بهره وری را به طور مرتب ارتقاء می دهد.